Alan adı, internet adreslerinin temel öğesini oluşturan,  internet üzerindeki bir noktayı tanımlayan ve ona ulaşmayı sağlayan, kullanıcılara bir anlam ifade eden ve hatırlanması kolay biricik alfa nümerik gösterimlerdir.   Alan Adı Sistemi (Domain Name System-DNS) ise, internet üzerinden iletişimi kolaylaştırmak amacıyla alan adlarını IP adreslerine çeviren sistemdir.

TRABİS (“.tr” ağ bilgi sistemi), “.tr” uzantılı internet alan adı sisteminin ve buna ait merkezi veritabanının işletilmesine, rehberin oluşturulmasına, güncellenmesine ve rehberlik hizmetinin sunulmasına ve alan adı başvuru işlemlerinin gerçek zamanlı olarak yapılmasına imkân veren, tüm bu faaliyetlerin güvenli ve iş sürekliliğini sağlayacak şekilde gerçekleştirildiği sistemdir.   TRABİS'i kurmak ve işletmek veya belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde TRABİS'in üçüncü bir tarafça kurulması ve işletilmesini sağlamak Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun görev ve yetkisi dahilindedir.

Alan adlarının yapısı “a.b.tr” ve “a.tr” şeklindedir. Bir alan adına başvurabilmek için  alan adının “a” kısmının; yalnız harfler (a-z), rakamlar (0-9) ve tire (-) işaretinden oluşması, en az iki en fazla altmış üç karakter uzunluğunda olması, tire (-) işareti ile başlamaması ve/veya bitmemesi, yalnızca üçüncü ve dördüncü karakterlerin birlikte tire (-)olmaması, başkasına tahsisli olmaması, tahsise kapalı adlar listesinde yer almaması gerekmektedir.

İnternet alan adı tahsisleri belgeli veya belgesiz olarak iki yöntemle yapılır.   Belgeli alan adı tahsisi, ilgili bilgi ve/veya belgelerin başvuru sahibi tarafından Kayıt Kuruluşuna verilmesini ve bu bilgi ve/veya belgelerin TRABİS’e ulaştırılmasını müteakip yapılan tahsislerdir. Belgeli olarak tahsis edilecek alan adları İnternet Alan Adları Yönetmeliğinin ekinde düzenlenmiştir.   Belgesiz alan adı tahsisi ise “ilk gelen ilk alır” kuralının geçerli olduğu tahsislerdir. İlk gelenin tespitinde, alan adı başvurusunun TRABİS’e ulaştığı zaman kaydı esas alınır.  

Alan adı bir defada en az bir, en fazla beş yıl süre için tahsis edilir.

Birden fazla alan adı için başvuruda bulunabilirsiniz.

İnternet alan adına sahip olmak üzere gerçek veya tüzel kişiler, tercih ettikleri Kayıt Kuruluşu’nun İnternet sitesinde yer alan başvuru formunu doldurmak suretiyle başvuruda bulunurlar. Başvuru formunun tam ve doğru olarak doldurulmaması halinde alan adı başvurusu kabul edilmez. Bu nedenle, ilgili mevzuatla belirlenen bilgi ve belgeler olmaksızın başvuru yapılamaz.

Alan adları tahsisinde “ilk gelen ilk alır” yöntemi benimsenmiş olup, herhangi bir alan adının rezerve edilmesi mümkün değildir.

İnternet alan adları satılabilir ancak İnternet Alan Adı satış işlemleri TRABİS’in faaliyete geçmesinden üç yıl sonra gerçekleştirilebilecektir. Satışın nasıl yapılacağı ile ilgili detaylar duyurulacaktır.

Alan adları devredilebilir, bunun için hizmet alınan Kayıt Kuruluşunun internet sitesinde yer alan ilgili formun tam ve doğru olarak doldurulması gerekir. Ayrıca mevzuatta belirtilen devir için gerekli belgeleri de iletmeniz gerekmektedir.

İnternet Alan adı sahibi, alan adından feragat edebilir. Feragat edilen günden itibaren alan adının kullanımı iki ay süreyle durdurulur. Bu süre içinde İnternet Alan adı sahibinin başvurusu üzerine tahsis işlemi yenilenir. Aksi halde İAA yeniden tahsise açılır.

Hizmet aldığınız Kayıt Kuruluşu tarafından  alan adının tahsis süresinin bitmesine asgari üç ay kala asgari elektronik posta yoluyla bilgilendirilirsiniz ve sahibi olduğunuz alan adının tahsisini yenilemek isterseniz , bu üç aylık süre içinde alan adının tahsisini yenilemek üzere İAA Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin ilgili hükümleri çerçevesinde başvuruda bulunmanız gerekmektedir.

Yenileme sonrası sahibi olduğunuz alan adının tahsis süresi beş (5) yılı aşamaz. Eğer isterseniz bu 5 (beş) yılın sonunda sahip olunan alan adının tahsisini yenileyebilirsiniz.

Sahibi olduğunuz alan adının tahsisi;

• Verdiğiniz bilgilerin tam ve/veya doğru olmadığının tespit edilmesi,

• Alan adınızın tahsise kapalı adlar listesine alınması,

• Alan adı tahsisinin iptali ile ilgili  Uyuşmazlık Çözüm Hizmet Sağlayıcısı  tarafından Kuruma iletilen hakem ya da hakem heyeti kararının bulunması ve kararın uygulanması için Kurum tarafından belirlenen gerekli şartların mevcut olması

• Alan adınızın tahsisinin iptaline yönelik bir mahkeme kararının bulunması,

• Belgeli tahsis edilen alt alan adları için başvuru esnasında sunulan bilgi ve/veya belgelerin geçerliliğini yitirdiğinin tespit edilmesi

durumlarında iptal edilebilir.

10/11/2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanununun 34 üncü maddesinin birinci fıkrası gereğince internet alan adlarının haczedilebilmesi mümkün değildir.

Kayıt Kuruluşu (KK) alan adı tahsisi, başvuru, yenileme ve iptal gibi  alan adları ile ilgili işlemlerin yapılmasına aracılık eden taraftır.

Kayıt Kuruluşu olarak faaliyet göstermek isteyen ve İnternet Alan Adları Tebliği Ekinde belirtilen ön yeterlilik şartlarını taşıyan taraflar başvuru formunu doldurarak BTK’ya sunar.

Alan adı sahipleri, talep etmeleri halinde, hizmet aldıkları KK’yı değiştirebilirler.

TRABİS ile öncelikli olarak rekabetçi ve serbest bir pazar oluşturulması hedeflenmektedir. Ayrıca alan adı işlemlerini sadeleştirmek, hızlandırmak ve bunun sonucu olarak teknoloji gelişimine katkı sunmak amaçlanmaktadır. Bu hedefler ışığında aşağıdaki yenilikler hayata geçirilecektir:

• Alan adı çözümleme ve alan adı satış süreçlerinin birbirinden tam olarak ayrıştırıldığı registry (TRABİS)-registrar (Kayıt Kuruluşları) modeli

• Alan adlarıyla ilgili uyuşmazlık oluşması durumunda başvurulabilecek bir Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması

• Alan adı sahiplerine sahip oldukları alan adını Kayıt Kuruluşları arasında belgesiz olarak transfer imkanı

• Belgeli olarak tahsis edilen “com.tr”, “org.tr” ve “net.tr” uzantılı alan adlarının TRABİS’in faaliyete geçmesi sonrasında belgesiz olarak ilk gelen ilk alır prensibiyle tahsis edilecek olması

• TRABİS’in faaliyete geçtiği tarihten 1 yıl sonra bugüne kadar tahsisi yapılmayan “a.tr” yapısındaki alan adlarının tahsise açılması

TAKAL, mevzuata, kamu düzenine, ülke güvenliğine, genel ahlaka, sağlığa ve emniyete aykırı olma gibi sebeplerle tahsisine izin verilmeyen alan adları listesidir

Tarihi ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş adlardan, şehir isimlerinden, internet kullanıcılarını aldatmaya yönelik olarak hazırlanabilecek finans kuruluşları ve devlet kurumları adlarını içeren, sahte internet alan adlarının tahsisini zorlaştırmak için bank, banka, finans, bakanlık gibi adlardan oluşan listedir.

“.com”, “.org”, “.net” vb. bilinen uzantıları içermeyip “.tr” ülke koduyla biten alan adlarına “a.tr” yapısındaki alan adları denmektedir. Örneğin “ornek.tr” bu yapıda bir alan adıdır. “a.tr”  yapısındaki alan adları TRABİS faaliyete geçtikten 12 ay sonra tahsise  açılacak olup, ilk tahsisleri belgeli olarak Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından düzenlenecek çerçevede yapılacaktır.    

İnternet Alan Adları Tebliği’nin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre internet alan adını dondurma; internet alan adı kaydında yer alan bilgilerin değiştirilmesine, internet alan adının satışına, devrine, feragatine ve Kayıt Kuruluşuna transferine izin verilmeyip yenilenmesine izin verilmesi halini ifade eder.

Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması, alan adlarıyla ilgili doğacak ihtilafların hızlı ve etkin bir şekilde çözümlenmesi amacıyla oluşturulan bir sistemdir. 

Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması, alternatif bir uyuşmazlık çözüm mekanizması olup istediğiniz zaman adli makamlara başvurabilirsiniz.

Uyuşmazlık çözüm mekanizmasına başvuru için;

• İhtilaf konusu alan adının, sahip olunan ya da ticarette kullanılan marka, ticaret unvanı, işletme adı ya da diğer tanıtıcı işaretlerle benzer ya da aynı olması,

• Alan adını tahsis ettiren tarafın bu alan adı ile ilgili yasal bir hakkı ya da bağlantısının olmaması,

• Bu alan adının alan adı sahibi tarafından kötü niyetle tahsis ettirilmesi veya kullanılması

Bu üç şartın birlikte sağlandığını iddia ediyorsanız Uyuşmazlık Çözüm Mekanizmasına başvurabilirsiniz.

Uyuşmazlıkların mahkemelere nazaran daha kısa sürede sonuçlanması, konunun niteliğine göre hakem seçme olanağı bulunması sebebiyle uyuşmazlığın uzman kişilerce çözülmesi ve mahkeme süreçlerine kıyasla daha az maliyetli olması gibi avantajları bulunmaktadır.

İnternet Alan Adları ile ilgili işlemler ve uyuşmazlık çözüm mekanizmasının işletilmesi ile ilgili işlemler ücreti mukabili gerçekleştirilir.

Alan adı tahsis ve yenilenmesine ilişkin ücretler Kayıt Kuruluşuna ödenmektedir.

• ".com”

• ".net”

• ".biz”

• ".info”

• ".bbs”

• ".name”

• ".org”

• ".web”

• ".gen”

• ".av”

• ".tv”

• ".dr”

• ".k12”

• ".tel”

• ".bel”

• ".gov”

• ".edu”

• ".pol”

• ".tsk”

• ".kep”

TRABIS sadece “.tr” uzantısıyla biten alan adlarıyla ilgilidir. Diğer uzantılar için https://www.iana.org/domains/root/db adresinden yetkili birimi öğrenip bu birimle irtibata geçmelisiniz.

TRABİS sadece ülkemizin ülke kodu uzantısı olan “.tr” uzantılı alan adlarının yönetimine ilişkin işlemlerin yapıldığı sistemdir. TRABİS, “ornek.com.tr”, “ornek.net.tr” ve “ornek.org.tr” gibi .tr uzantılı internet alan adlarını yönetmektedir.

Registry-Registrar modeli tüm dünyada kullanılmakta olan modern alan adı yönetim biçimidir. Hemen hemen her ülkede TRABİS muadili olan bir registry kuruluş bulunmaktadır.

Alan adlarıyla alakalı çalışan uluslararası kuruluşlar aşağıdaki gibidir.

• ICANN

• IANA

• CENTR

• RIPE NCC

DNS protokol standartlarını oluşturan İnternet Mühendisliği Görev Gücü (Internet Enginering Task Force - IETF) tarafından geliştirilen DNSSEC, DNS bilgilerinin güvenliğini sağlamaya yönelik bir şifreleme mekanizmasıdır. DNSSEC, açık anahtar şifrelemesine dayalı dijital imzalar kullanarak DNS'te kimlik doğrulamasını güçlendirmektedir. Dijital imzalar, alan adı DNS kayıtlarına eklenerek dönen yanıtların orijinal kaynaktan geldiğini garanti etmektedir. Ayrıca aktarım sırasında verilerin bozulup bozulmadığı da doğrulanmaktadır. Böylece DNSSEC ile DNS protokolüne, veri kaynağına yönelik kimlik doğrulama ve veri bütünlüğü koruması şeklinde iki önemli özellik eklenmektedir. DNSSEC sisteminde, DNS sorguları ve yanıtları değil, DNS kayıtları veri sahibi tarafından imzalanmaktadır. Dijital imzanın oluşturulması için her DNS alanında gizli ve açık anahtarlardan oluşan bir anahtar çifti kullanılmaktadır. Gizli anahtar kullanılarak imzalanan DNS verileri üzerinde dijital imzalar oluşmaktadır. Gizli anahtar bilgisi gizli olup sadece anahtar sahibinde bulunurken, açık anahtarlar DNS alanında yayımlanmaktadır. Açık anahtar, gizli anahtar tarafından imzalanmış bir verinin doğruluğu ve geçerliliğini anlamak için kullanılmaktadır. Örneğin alan adı sorgusunda herhangi bir çözümleyici, verilerin orijinalliğini doğrulamak için alanın açık anahtarını kullanmaktadır. Açık anahtarlar da alandaki diğer veriler gibi imzalanmaktadır. DNS hiyerarşisinde bulunan her üst alan, bir alt alanın açık anahtarını bulundurarak teyit etmekten sorumludur. İnternette güvenliğin sağlanabilmesi için DNSSEC’in kullanımının yaygınlaşması önem arz etmektedir. DNSSEC, otomatik bir sistem olmayıp etkinleştirilmesi için alan sahibinin, kendi alanının verilerini imzalayarak o alanın kök alanına ulaşana kadar tüm üst alanların de imzalarının tamamlamış olması gerekmektedir. Kök alanından başlayarak imzalanmış olan alanlar zinciri, çözümleyicinin verileri doğrulamak için bir güven zinciri oluşturmasına olanak tanımaktadır.